Tankisolatie – wand én dak = 50% energiebesparing

De Nederlandse tankopslagsector is een onmisbare schakel in de distributieketen van veel verschillende industrieën. Jaarlijks slaat de onafhankelijke tankopslagsector ruim 240 miljoen ton aan natte bulk over. Dit is meer dan 40% van alle producten die in Nederlandse havens worden overgeslagen. Trends zoals goedkopere energieproductie in Azië en schaliegas in Noord-Amerika zijn van grote invloed op deze sector. Uit concurrentieoogpunt en om te voldoen aan de eisen uit de Wet Milieubeheer, zet de sector in op verdere energie-efficiencyverbeteringen. Met een verbruik van 2.276 TJ in 2013 bij de deelnemers aan de meerjarenafspraken energie-efficiëntie kan er nog flink op energie worden bespaard. Het nemen van energie-efficiencymaatregelen draagt verder bij aan de doelstellingen van het SER Energieakkoord (en van het Programma Duurzaam van de gemeente Rotterdam).

Energiebesparing
Directeur Martine van der Post van het energieadviesbureau PostFossil is auteur van het energiehandboek voor verwarmde tankopslag, dat via haar site www.postfossil.nl gratis is te downloaden. Ze heeft onder andere bij BP en Shell gewerkt voordat ze voor zichzelf begon en weet inmiddels in de petrochemie hoe de energie-hazen lopen. “Na jaren energiescans te hebben uitgevoerd, werd mij duidelijk dat bij vrijwel alle bedrijven met verwarmde opslag de tanks met afstand de grootste energieverbruikers zijn. Hoewel vaak voorzien van wandisolatie, ontbreekt meestal isolatie op het dak. Omdat energieverbruiksmetingen niet op tankniveau worden uitgevoerd, is het niet duidelijk hoeveel dakisolatie nou eigenlijk scheelt. Ik heb lang geloofd, net als mijn collega’s, dat het niet veel uitmaakt, omdat boven het product een luchtlaag aanwezig is. Toch zei mijn gevoel dat er iets in deze denkwijze niet klopt, waarom moet ik het dak van mijn huis zo goed isoleren als de luchtlaag dat al zou doen?”.

Van der Post zocht en vond op internet meerdere rekenprogramma’s om het probleem te tackelen, maar de uitkomsten waren niet eenduidig. “Ik ben zelf gaan rekenen en heb een dak van een grote tank mogen laten isoleren. Het energieverbruik van de tank werd voor en na het aanbrengen van de isolatie gemeten. Wat ik al vermoedde was waar, door het dak verdwijnt veel meer energie dan we dachten, het aanbrengen van isolatie scheelde in dit specifieke geval ruim 50%.”

Daksisolatie
Het is vanwege de toegankelijkheid op het dak voor het nemen van monsters jarenlang problematisch geweest om de daken van verwarmde tanks van isolatie te voorzien. Oude isolatiesystemen waren niet goed beloopbaar, beschadigden en lieten zo vrij baan aan corrosie onder isolatie. En door de misvatting dat het toch niet zoveel energie bespaart, is de isolatie na verwijdering soms ook niet meer vervangen. Van der Post: “Tegenwoordig is er goed beloopbare isolatie beschikbaar. Er zijn zeker in de Rotterdamse haven al veel tanks mee uitgevoerd, maar naar mijn mening onvoldoende. Een gemiddeld huishouden verbruikt zo’n 2 kW. Als je je dan realiseert dat een tank van gemiddelde grootte zo’n 220 kW energie gebruikt, evenveel als een hele woonwijk, dat krijg je een idee van de schaalgrootte. Tel daarbij op dat een gemiddelde tankterminal tien verwarmde tanks heeft, dan begrijp je waarom ik me daar als energiespaarder hard voor maak. Grote stappen snel thuis.” Voor de besparing, zo rekent ze in haar boek uit, gaat de besparingsmeter ook al lopen bij lagere opslagtemperaturen en kleinere en middelgrote tanks. “Al bij 15 graden opslagtemperatuur zijn er aanzienlijke besparingen te halen bij een gemiddelde buitentemperatuur van 10 graden. Bij vorst loop je zelfs bij zo’n lage temperatuur energietechnisch leeg zonder wand- én dakisolatie. In de productleidingen die de verwarmde tanks verbinden met hun omgeving, worden daarnaast ook nog eens stoomleidingen of elektrische tracing ingezet om het product vloeibaar te houden. Dat is allemaal energieverbruik dat je door een deugdelijke isolatie voor een belangrijk deel kunt voorkomen. Terwijl ik een warme trui aantrek omdat mijn CV een graadje lager staat, wordt 25 km verderop een duizendvoud van mijn besparing naar de vogels gestookt.”

ESCO
Er zijn witte raven onder de tankterminals, maar de bottleneck voor grootschalige isolatie-ingrepen bij tanks is bij de meeste bedrijven, hoe kan het ook anders, een financiële. Van der Post: “Technisch is het geen probleem, zonder dat tanks uit bedrijf moeten. Wel een probleem is dat je van die ingreep geen cashflow kunt verwachten en van investering in een nieuwe tank wel. Kortgezegd, in veel gevallen heeft de klant het voordeel van de investering die het bedrijf doet, zodat het bedrijf de investering niet kan terugverdienen. Maar de tijden en de samenleving zijn aan het veranderen.”

Zelf ziet Van der Post veel in zogenaamde `ESCO’-constructies (Energy Service Company) waarmee de investeringen via de energiekosten worden verrekend. “Of het investeringsbedrag kan bij elkaar worden gespaard met een crowdfundingactie en aan de deelnemers worden terugbetaald door een aantal jaar de oude tarieven te berekenen aan de klant. Dat is bovendien ook nog eens financieel en energiebesparingstechnisch een stuk interessanter dan bijvoorbeeld investeren in zonnepanelen. Het rekenen van de consumentenprijs voor grootafnemers van aardgas zou een optie zijn, of het invoeren van een flat-fee voor iedereen. Eigenlijk zou de prijs van energie afhankelijk moeten zijn van hoe ermee wordt omgesprongen. Veel verspilling is meer betalen. De vraag is wanneer, maar de wal gaat het schip keren.”

Dit artikel stond eerder in Isolatie Magazine 72.